Đất Lạnh: Cái nhìn từ ngoài Việt Nam

Nguyễn Duy Vinh (đầu mùa xuân năm Giáp Ngọ)

Các bạn hiền thân của những ngày xưa thân ái,

Ban Biên Tập cứ réo mãi kêu tôi viết bài. Không những kêu gọi viết không thôi, BBT lại còn đề nghị cả đầu bài, những người bạn trong BBT ưu ái kêu tôi nên viết về cái nhìn từ ngoài Việt Nam. Đầu đề này làm tôi băn khoăn không ít. Trước hết tôi tự bảo tôi : nó phải là một cái nhìn về quê hương yêu dấu Việt Nam, nhìn từ ngoài nhìn vào. Vì nếu nhìn từ trong thì đã có các bạn khác đang làm việc ở Việt Nam nhìn giùm, không đến lượt mình. Mà nhìn từ ngoài và nhìn đi chỗ khác thì không ai khiến, không ai nhờ mà cũng không ai cần biết cái nhìn ấy (who cares) vì nó không hợp tình hợp cảnh để được đăng trong tờ báo xuân Đất Lạnh…tình nồng.

Nhìn về Việt Nam mà nhìn từ ngoài thì cũng nguy hiểm lắm. Vì cái nhìn của mình không cách chi đi sát được với thực tế đang diễn ra trong dòng sống linh động đang trôi đi cuồn cuộn nơi quê nhà. Và xin các bạn nhớ cho và thông cảm giùm trước khi đọc tiếp : đây chỉ là những tâm tình của một người mù sờ voi và đang cố gắng múa may với các bạn là hắn ta đã nhìn thấy con voi ấy rồi.

Con vỏi con voi cái vòi đi trước…Và tôi xin kể nốt cái chuyện con voi.

Con voi đó nằm cong hình chữ S chạy dài không phải từ Ải Nam Quan mà phải nói là từ bên cạnh phía dưới Ải Nam Quan đến gần mũi Cà Mau.

Bên cạnh Ải Nam Quan là vì Ải Nam Quan ngày nay không còn của Việt Nam nữa bạn hiền ạ. Ải Nam Quan cách Lạng Sơn khoảng 30 dặm về phía Bắc, nơi đã từng là địa đầu tột cùng nước ta trên hơn 1000 năm lịch sử nay đã mất vào tay Trung Quốc. Kể từ sau hiệp ước về biên giới Việt Trung đã được hai nước Việt Nam và Trung Quốc phê chuẩn và ký kết năm 2000, chúng ta đã “nhượng lại” cho Tàu khoảng gần 800 cây số vuông đường đất trong đó có ba địa danh nổi tiếng là Ải Nam Quan, thác Bản Giốc và núi Lão Sơn. Xin bạn hiền chớ khóc khi đọc đến đây và cữ giữ đôi hàng lệ ấy cho đến cuối bài nhé.

Gần mũi Cà Mau là vì cái Hòn Phụ nặng 1000 tấn tiêu biểu cho phần đất xa nhất về phía Nam ngoài khơi tỉnh Kiên Giang ngày nay không còn nữa, đã bị sóng biển gặm mòn và đánh đổ vào năm 2006. Biểu tượng của mũi Cà Mau đã mất đi một người Mẹ.

Nếu ngày nay có ai hát lại Trường Ca Con Đường Cái Quan của cố nhạc sĩ Phạm Duy, chắc phải đổi lại lời cho chính xác hơn :

"Tôi đi từ (bên cạnh) ải Nam Quan, sau vài ngàn năm lẻ, chia đôi một họ trăm con đã lên đường...".

Dán cạnh đây hai tấm hình tiểu biểu cho sự mất đầu mất chân của con voi hình chữ S :

Con voi ngắn này, tức là nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ngày nay đã mất đi nhiều đất đai, đó là chưa kể đến những vùng biển đảo Hoàng Sa và Trường Sa ngoài khơi Việt Nam, còn được gọi là biển Đông.

Năm 1974, trong lúc Hoa-Kỳ đang tìm mọi cách rút quân khỏi Việt Nam, Mao Trạch Đông và toàn bộ chính trị TQ đã lợi dụng tình thế cho quân chiếm đóng các đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu, người lãnh đạo nước Việt Nam Cộng Hòa lúc bấy giờ, đã ra lệnh cho Đại Tá Hải Quân Hà Văn Ngạc chỉ huy cuộc hải chiến để đánh chiếm lại Hoàng Sa. Quân ta đã anh dũng giao tranh và cuối cùng đã đành để Hoàng Sa thất thủ trước sức mạnh vũ trang của quân đội TQ. Ngày nay ai cũng biết sự im lặng đồng tình của Bắc Việt (lúc đó có tên Viêt Nam Dân Chủ Cộng Hòa) và của Hoa-Kỳ để mặc Trung Quốc xâm lấn các vùng biển đảo Việt Nam. Tôi không muốn đi sai đề bài này và đi sâu vào chi tiết của sự mất mát lớn lao này, các bạn có thể tìm đọc các bài về Hoàng Sa và Trường Sa đầy dẫy trên mạng Internet. Ngay cả liên kết trên mạng của Thủ Tướng VN Nguyễn Tấn Dũng cũng đã trích đăng những bài viết của ông Trần Công Trục, một cán bộ cao cấp của CHXHCNVN đã từng bị các báo lề trái “lên án” là giao đất cho TQ qua các vụ đàm phán về biên giới Việt Trung:

http://nguyentandung.org/hai-chien-hoang-sa-1974-khai-hoa-2-ben-cung-do-bo-dao-quang-hoa.html

Những bài trích đăng này là một dấu hiệu cho thấy ngày nay lịch sử đã dần dà phơi bày sự thật và các mạng liên kết chính thức của nhà nước Việt Nam không thể làm ngơ và im hơi lặng tiếng nữa.

Không người Việt Nam nào mà không đau lòng trước những tin tức về việc mất đất mất đảo và nhất là khi chúng ta nhìn thấy những hình ảnh thương tâm gần đây nhất trên mạng. Xin các bạn xem phim đã được thực hiện và trình bày qua YouTube bởi ông André Menras về những vụ ngư dân Việt Nam bị tấn công bởi các tàu tuần tra Trung Quốc trên biển Đông:

Câu hỏi lớn thường được các bạn tôi trong nước đặt ra là chúng ta biết làm gì đây trước tình thế này vì Trung Quốc quá mạnh ? Tôi đã viết một bài nói về cái nhìn của tôi về câu hỏi này và tôi xin mời các bạn đọc bài này qua liên kết số [1] ở cuối bài. Dĩ nhiên là những câu trả lời của tôi trong bài này, vào thời điểm đó, chỉ có một giá trị rất ngắn hạn so với hoàn cảnh nước ta hiện nay. Trên phương diện dài hạn, tôi nghĩ rằng cách hay nhất để nước Việt Nam thoát khỏi ách thống trị của Trung Quốc là chúng ta phải thay đổi thể chế và tìm mọi cách để từ bỏ được chế độ cộng sản. Chúng ta phải tìm cách thoát khỏi cái xiềng xích tư duy với Trung Quốc để chúng ta có thể được độc lập hơn và để chúng ta có nhiều bạn nhiều đồng minh hơn trong khối các nước tự do trên thế giới. Chúng ta phải cắt cho bằng được sự quan hệ với Trung Quốc dựa trên tình hữu nghị giả dối 16 chữ vàng (“láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai”) và 4 tốt (“láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt ”).

Nhìn lại quá trình đổ vỡ của đảng cộng sản Nga và sự thoát thai khỏi chế độ kềm kẹp của Nga ở các nước Đông Âu sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ vào tháng 11 năm 1989, chúng ta học được một bài học vô cùng quý giá : chính tư duy mới của hai nhà lãnh đạo liên bang Xô Viết, ông Gorbachev và ông Yeltsin, đã đưa đến sự thay đổi lịch sử này. Ông Mikhail Gorbachev là người đầu tiên vận động đổi mới cách quản lý nhà nước qua chính sách canh tân (perestroika) và minh bạch hóa (glasnost) guồng máy nhà nước. Quyết nghị của nhà nước Xô Viết không can dự bằng vũ lực vào các nước CS Đông Âu lân cận đã là động cơ châm ngòi cho một nồi thuốc nổ đã đang âm ỉ từ trước. Các nước Ba Lan, Hung Gia Lợi, Tiệp Khắc đã lần lượt xóa bỏ chủ nghĩa cộng sản và bầu lên những vị lãnh đạo mới với những hiến pháp mới công nhận chế độ đa nguyên đa đảng và bầu cử tự do. Sự thay đổi lớn và nhanh chóng này đã xảy ra trong những điều kiện rất thuận lợi và ôn hòa, không có sự trả thù máu đổ đầu rơi ở các nước vừa kể trên. Nước duy nhất đã xảy ra vụ xử tử hai vợ chồng vị lãnh tụ Ceausescu là nước Lỗ Ma Ni (Romania). Một lý do chính đáng cho sự hành quyết này là vì ông Nicolae Ceausescu đã ra lệnh quân đội và cảnh sát bắn vào người biểu tình gây thiệt mạng cho rất nhiều người dân.

Tất cả bức tranh đó bây giờ đã thuộc về quá khứ. Mặc dù những khó khăn vẫn còn đang tiếp diễn ở Nga, các nước Đông Âu với chế độ mới ngày nay đang trên đường ổn định kinh tế và tình hình dân sự xã hội ở những nước này ngày càng khả quan. Một phần có thể nhờ vào sự giúp đỡ tận tình của khối Cộng Đồng Liên Hiệp Châu Âu, một phần nữa nhờ vào sự làm lụng cần cù của người dân những nước này. Họ là những người đã nếm những khó khăn cùng cực dưới sự thống trị độc tài của chủ nghĩa cộng sản. Họ cũng chính là những người đã biết trân quý những gì mới và tốt lành vừa đạt được và trong những điều tốt lành đó có ba thứ mà nhà nước VN luôn rêu rao từ khi ông Hồ Chí Minh và đảng Việt Minh của ông “cướp” lấy chính quyền năm 1945. Ba điều tốt lành cho dân tộc Việt Nam đã được ghi rõ ràng trong văn bản hiến pháp năm 1946 : độc lập, tự do, và hạnh phúc.

Tuy nhiên vận nước Việt Nam qua những năm giặc giã triền miên đã không cho phép chúng ta thực hiện được ba mục tiêu cao quý này. Cho đến ngày nay, tức là sau 39 năm “Bên Thắng Cuộc” chiếm được miền Nam và nước nhà thống nhất, ba mục tiêu đó vẫn còn là những khát vọng lớn của dân tộc Việt Nam.

Vận nước Việt Nam như tôi đã có dịp giải lý qua cái nhìn của đạo Phật [2] tùy thuộc ở rất nhiều yếu tố. Riêng yếu tố tài đức của các vị lãnh đạo nhà nước thì tôi cho là quan trọng (mời các bạn đọc bài đó ở mạng liên kết cuối bài [2]).

Về đức của các vị lãnh đạo trong nước thì không thể nào biết được, nhưng về tài của các ông ấy thì tôi cho là rất kém. Tôi nói như thế là dựa trên những lời tuyên bố của các ông ấy cũng như những thành quả về cách cai trị và quản lý guồng máy nhà nước hiện nay. Thành quả mà ai cũng biết gồm có:

1. Tình trạng tham nhũng trầm trọng vẫn còn đang tiếp diễn trong nước: các bạn không cần tôi dẫn chứng dài dòng. Ngay từ bài đầu tiên tôi viết khi còn dạy học ở Phi Châu về tham nhũng (xin xem liên kết số [3] cuối bài để biết thêm chi tiết) vào đầu năm con rồng, tôi đã đưa ra những mẫu số chung về những vụ án tham nhũng lớn nhất Việt Nam vào thời điểm đó. Và bây giờ chúng ta sắp bước qua năm con ngựa tức là 2 năm sau, những mẫu số chung đó vẫn tiếp tục biểu hiện qua 10 vụ án lớn gần đây nhất trong nước. Tôi xin chép lại mấy mẫu số chung được nhắc đến là:

Một mẫu số chung thứ nhất là phần lớn những người nắm giữ những chức năng quan trọng này là những đảng viên của Đảng Cộng Sản VN có tuổi đảng cao hoặc có công trạng và thành tích cách mạng. Khi lên nắm giữ những chức này, họ lại được cho phép nắm giữ quyền quản lý những số tiền (quỹ chi tiêu) rất lớn.
Mẫu số chung thứ hai là những người tham nhũng này thường cùng nằm chung chỗ và họp thành nhóm, nghĩa là có một sự thông đồng từ trên xuống dưới trong cùng một tổ chức hay cùng một tập đoàn. Tức là ít khi họ dám lạm quyền một mình mà ngược lại họ thường hùa với nhau thành một nhóm để cùng chia chác vơ vét.
Mẫu số chung thứ ba là phần lớn những vụ tham nhũng thường là những vụ cướp đất đai để chia chác và thường xảy ra ở nhiều vùng địa phương trong đó các quan chức địa phương huyện và xã của các Ủy Ban Nhân Dân nắm quyền sinh sát trong tay.
Mẫu số chung thứ tư là luật pháp VN không được chặt chẽ, thống nhất và nghiêm minh. Thời gian phạt tù quá nhẹ và thay đổi tùy vùng xử án.
Mẫu số chung thứ năm là có vẻ (tôi không dám quả quyết) các quan chức VN coi Trời bằng vung….

Xin các bạn đọc bài số [4] tôi viết về cái cười đắc thắng, ngạo mạn và cái tính coi trời bằng vung của các ông Dương Chí Dũng và Mai Văn Phúc để thấy những mẫu số chung tôi vừa nêu lên cách đây 3 năm vẫn còn hiện đại.

2. Nhà cầm quyền giả câm giả điếc : tôi đã nói rất dài dòng về cái nhìn từ ngoài VN của tôi trước sự vắng mặt trầm trọng của các nhà lãnh đạo VN trong việc cai trị nước. Tôi đã viết điều này trong bài số [5] và tôi xin quả quyết nhắc lại sự lơ là của nhà nước trước những kiến nghị lớn lao của người dân:

Kiến nghị của các lãnh đạo tôn giáo yêu cầu thả những tù nhân lương tâm: do các linh mục trong dòng Chúa Cứu Thế gửi cho chính phủ và quốc hội VN ngày 02 tháng 10 năm 2013 lên tiếng mạnh mẽ kêu gọi công bằng và nhân quyền tại VN. Kiến nghị này có các đại diện tôn giáo như Công Giáo, Tin Lành, Cao Đài, Hòa Hảo và các nhóm Phật Giáo khác nhau trong nước đồng ký.
Kiến nghị 72: đây là kiến nghị rất quan trọng đòi hỏi sửa đổi hiến pháp Việt Nam (tức là hiến pháp 1992). Kiến nghị này gồm 7 điểm đòi hỏi nhà cầm quyền phải chấp nhận cạnh tranh chính trị, bảo vệ quyền con người và sở hữu đất đai, tổ chức nhà nước VN với 3 quyền phân lập rạch ròi, tổ chức lực lượng võ trang để bảo vệ lợi ích toàn dân chứ không phải để trung thành với bất kỳ một tổ chức nào, trưng cầu dân ý dân đối với hiến pháp (quyền phúc quyết), gia hạn thời gian góp ý kiến sửa đổi hiến pháp. Kiến nghị 72 là do 72 người sống trong nước đã từng là những người có công trong cuộc cách mạng cứu nước của “bên thắng cuộc” và đã được nộp lên quốc hội cũng như gửi đến chính phủ VN ngày 19 tháng 01 năm 2013.
Kiến nghị của các xã hội dân sự VN về dự thảo sửa đổi hiến pháp 1992: do bẩy (7) nhóm xã hội dân sự VN thảo, ký và nộp lên quốc hội VN ngày 15 tháng 03 năm 2013. Kiến nghị này đòi hỏi hiến pháp phải phản ánh đúng chức năng của một hiến pháp dân chủ, bảo đảm quyền lập hiến thuộc về toàn dân và không phân biệt đối xử, bảo đảm các quyền tự do căn bản nhất là quyền tự do ngôn luận, tự do lập hội và hội họp, bỏ quy định giới hạn quyền con người, quyền công dân, thành lập ủy ban quốc gia về quyền con người, thành lập tòa án hiến pháp.
Kiến nghị của 82 nhân sĩ trí thức gửi chủ tịch nước VN trước chuyến thăm Mỹ: kiến nghị này được gửi đến văn phòng chủ tịch nước vào giữa tháng 07 năm 2013 trong đó có chữ ký của 82 nhà trí thức có tên tuổi trong nước, nhà báo và cựu viên chức. Kiến nghị yêu cầu chủ tịch nước không để những “cam kết” với Trung Quốc phủ bóng lên cuộc công du Mỹ sắp tới, để ý đến đất nước trầm luân và kinh tế khó khăn, cải thiện dân chủ và nhân quyền tại VN để được Mỹ ủng hộ vào TPP.
Kiến nghị khởi tố vụ phá nhà ông Đoàn Văn Vươn: do luật sư Trần Vũ Hải ký và gửi lên thủ tướng chính phủ yêu cầu chính phủ chỉ đạo cho Bộ Công An xem xét lại vụ đánh sập ngôi nhà ông Đoàn Văn Vươn tại huyện Tiên Lãng (Hải Phòng).
Tuyên bố về việc cưỡng chế giải tỏa đất đai Văn Giang bằng vũ lực: đăng trên báo mạng bauxite VN ngày 04 tháng 06 năm 2012 và ở đợt 9 đã có đến 3350 chữ ký.
Thư kêu gọi tổ chức quốc tế (đối tác của Ecopark) nhằm cảnh tỉnh họ về tình trạng cưỡng chế đất bất hợp pháp của nhà nước VN ở Văn Giang: đăng trên các báo lề trái ngày 09 tháng 05 năm 2012.
Kiến nghị trả tự do cho công dân Cù Huy Hà Vũ: nộp cho chính phủ ngày 07 tháng 05 năm 2011 với 1889 chữ ký.
Kiến nghị về bảo vệ và phát triển đất nước trong tình trạng hiện nay: do 1219 người ký và nộp lên Trung Ương Đảng Cộng Sản VN nói lên tình trạng độc lập, tự chủ và toàn vẹn lãnh thổ của nước ta đang bị uy hiếp và bị xâm phạm nghiêm trọng và tình hình đất nước có nhiều khó khăn và mối nguy lớn như là kinh tế đang trong tình trạng khủng hoảng, văn hóa-xã hội đất nước đang xuống cấp, chế độ chính trị còn nhiều bất cập cản trở sự phát triển của đất nước.
Kiến nghị về quy hoạch và các dự án khai thác bauxite ở Việt Nam: kiến nghị có 2746 người ký và nộp lên chính phủ VN yêu cầu: phải ngừng ngay dự án bauxite Tây Nguyên cho đến khi quốc hội xem xét toàn bộ báo cáo và đưa ra những phê chuẩn thích hợp.
Thư thỉnh nguyện của nhà thơ Hoàng Hưng kêu gọi chính quyền Việt Nam quan tâm đến 400 tu sĩ Bát Nhã đang bị hàng trăm kẻ lạ mặt khủng bố và hành hung: thư thỉnh nguyện này đã có hơn ngàn người ký đã được chuyển đến văn phòng chủ tịch nước, thủ tướng và quốc hội VN ngày 05 tháng 10 năm 2009. Thư thỉnh nguyện kêu gọi các lãnh đạo nhà nước VN quan tâm và có biện pháp giải quyết tình trạng 200 thanh niên xã hội đen đang đập phá và xua đuổi khoảng 400 tăng sinh đang tu tập theo Pháp môn Làng Mai tại tu viện Bát Nhã (xã Dambri, thị xã Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng) trong khi công an có mặt làm ngơ. Thư cũng nói lên việc chính quyền địa phương thiếu trách nhiệm và đồng tình cho phép việc đánh phá tu viện được diễn ra dưới sự hiện diện của công an tỉnh Lâm Đồng. Thư cũng nhấn mạnh việc làm ngơ của toàn bộ hệ thống truyền thông chính thức của VN đã im lặng trong suốt thời gian xẩy ra biến cố ở Tu Viện Bát Nhã.

Đến đây thì tôi nghĩ các bạn đã nhức đầu lắm rồi và không muốn đọc tiếp nữa, tôi hiểu. Còn nhiều thứ nữa mà tôi có thể viết tiếp tràng giang đại hải, tỉ dụ như chuyện phát triển kinh tế trong nước theo cái nhìn từ ngoài Việt Nam v.v…. Nhưng thôi, tôi xin tạm ngừng bút và quay qua một vài chuyện vui (và có thể cười ra nước mắt) trước khi chấm dứt bài viết. Chuyện vui để làm thư giãn các bạn là những lời tuyên bố độc đáo của một vài quan chức Việt Nam.

i. "Không tham nhũng lấy đâu tiền chạy chức"

Tại cuộc họp thảo luận về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2013, Chủ Tịch Quốc Hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định: 'Không tham nhũng lấy đâu tiền mà chạy chức vụ này chức vụ kia…”.

ii. "Ăn của dân không từ một cái gì"

Trong buổi thảo luận tại quốc hội, sau khi nghe đoàn giám sát của Ủy Ban Thường Vụ báo cáo việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm y tế giai đoạn 2009 – 2012, Phó Chủ Tịch nước Nguyễn Thị Doan nói “…bây giờ người ta ăn của dân không từ một cái gì, từ tiền thương binh liệt sĩ, đến tiền của trẻ em vùng cao, tiền dành cho người nghèo…, ăn hết…”.

iii. “Lỗi của vắc xin thì xử vắc xin”

Khi nói về vụ việc gây chấn động ngành Y là 3 trẻ sơ sinh tử vong tại Quảng Trị sau khi tiêm nhầm vắc xin viêm gan B, Bộ Trưởng Bộ Y Tế Nguyễn Thị Kim Tiến tỏ ra quyết liệt trong việc truy tìm nguyên nhân của vụ việc với lời phát biểu “…sẽ không có bao che, mà công khai, minh bạch nguyên nhân. Trách nhiệm của ai sẽ xử lý người đó. Lỗi của vắc xin thì xử vắc xin; lỗi do người tiêm, xử người tiêm; lỗi do kỹ thuật xử lý kỹ thuật…”.

iv. “Lãi suất tiền gửi không thể thực dương”

Trả lời phỏng vấn sau lễ nhậm chức, Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước Nguyễn Văn Bình tuyên bố “… định hướng lâu dài lãi suất tiền gửi không thể thực dương…”. Ông đề cập tới xu hướng chung trên thế giới, theo ông ngân hàng chỉ là nơi giữ hộ tiền cho dân chứ không phải kênh đầu tư, nếu người dân muốn kinh doanh vốn, phải đầu tư ở thị trường chứng khoán. Sau phát ngôn này của tân Thống Đốc, người dân và giới tài chính không khỏi xôn xao vì từ trước đến nay, dù không công bố chính thức, lãi suất thực dương (real interest rate) gần như là một chủ trương của các ngân hàng khi xây dựng chính sách lãi suất của mình.

Kể không hết những lời tuyên bố độc đáo (xin xem thêm bài số [6]). Ông Thủ Tướng NTD cũng đã từng trả lời trước quốc hội với những lời lẽ “lách luật” rất khôn ngoan, xin đọc bài số [7] dưới đây của tác giả bài viết này viết cách đây không lâu.

Và tôi xin chấm dứt đóng góp cái nhìn từ nước ngoài của tôi. Một đóng góp có tính cách người mù sờ voi như tôi đã nói ở phần đầu bài viết. Và xin thân chúc tất cả các bạn cùng toàn thể gia quyến một năm mới được nhiều sức khỏe và vạn sự cát tường.