Đầu năm học chơi Mạt Chược

HÀI HÒA - 2014

Gần đây, Poker chiếm một vị trí rất quan trọng về trò chơi giải trí tại Bắc Mỹ nói riêng và trên Thế Giới nói chung. Trò chơi giải trí này được coi như là một môn thể thao và được các Đài Truyền HìnhThể Thao cổ động rất mạnh, bằng cách trực tiếp truyền hình những Giải Vô Địch Poker Toàn Quốc hoặc Giải Vô Địch Poker Thế Giới, với những giải thưởng rất là lớn lao. Và hiện tượng Poker này đã trở thành một tiết mục giải trí trong nhiều gia đình của Cộng Đồng Việt Nam tại Montréal mà phần lớn các tay chơi thuộc giới trẻ hoặc lớp tuổi trung tuần.

Và cũng gần đây, một hiện tượng mới đã đến và chỉ đến với Cộng Đồng Việt Nam mà thôi. Đó là phong trào học Mạt chược của các nhân vật “có tuổi” hay nói một cách khác là các nhân vật bắt đầu bước vào giai đoạn mới của cuộc đời, đó là Giai Đoạn Hưu Trí. Phong trào Học Mạt chược đưa đến những cuộc “Xoa Mạt chược” trong những dịp gặp gỡ rất thường xuyên giữa bạn bè của lứa tuổi này. Qua những cuộc “Xoa Mạt chược”, các bạn bắt đầu tìm thấy những điểm tinh hoa của Bộ Môn Mạt chược.

Là một đệ tử mê Xoa Mạt Chược, tôi xin đón chào hiện tượng mới này với một niềm vui vừa cảm phục vừa thích thú. Cảm phục, vì Học Mạt chược rất là công phu và đòi hỏi rất nhiều kiên nhẫn, mặc dù chỉ là một trò chơi. Thích thú, vì gia đình Mạt chược tại Montréal đang cần có thêm nhiều thành viên, và hi vọng phong trào Học Mạt chược này sẽ được lan rộng đến giới trẻ và lớp tuổi trung tuần đang say đắm đam mê “poker”.

Với những ai chưa hề biết về Mạt chược, tôi xin giới thiệu hai tập tài liệu vở lòng . Tài liệu thứ nhất viết bởi ông Tô Đồng tựa là Cách Chơi Mạt chược và tập thứ hai trình bày trên mạng Wikipedia tựa là Mạt chược.

Riêng trong bài viết này, tôi xin chia sẻ cùng các bạn vừa mới gia nhập vào gia đình Mạt chược những sắc thái liên quan tới những bước đi chập chững đầu tiên của tôi trong việc học hỏi cách chơi Mạt chược.

Cách đây gần 50 năm, tôi may mắn có được một bài học Mạt chược quí báu, với những chỉ dẫn tường tận và tỉ mỉ. Ông Thầy Mạt chược của tôi là một người bạn thân, xuất thân từ một gia đình Mạt chược qua nhiều thế hệ.

Sau một lần giảng giải với sự ghi chép về những nguyên tắc căn bản, những dạng thức đưa đến kết quả “Ù”, cùng với cách tính phán (chẳng hạn như phình: 1 phán, tui tui: 3 phán, xuyên: 1 phán, bất cầu nhần: 1 phán, toàn cầu nhần: 3 phán vv. và v.v...)

Tiếp đến là phần thực tập, tổng cộng là 6 tiếng đồng hồ, chia ra 3 lần, mỗi lần 2 tiếng. Trước khi ngồi vào bàn, Ông Thầy giới thiệu thân phụ và thân mẫu của anh ấy. Hai Ông Bà sẽ đóng vai trò Phụ Tá trong 3 lần thực tập Xoa Mạt chược nầy.  Nhận thấy tôi có vẻ ngại ngùng và lo sợ làm phiền, Ông Cụ nói rằng trong một ván bài Mạt chược, luôn luôn phải có 4 người, ngồi 4 hướng, vả lại việc ngồi xoa và sờ mó các con bài Mạt chược là cái thú tiêu khiển của 2 Bác, cháu đừng ngại.

Phiên thực tập # 1

Trong tất cả 3 phiên thực tập, chúng tôi đánh những ván bài Mạt chược với những con bài lật ngửa và thường xuyên có những lời giảng giải tường tận, trong những trường hợp sau đây:

1.    Mỗi lần bốc một con bài mới, sự hiện diện của con bài mới nầy tạo nên cơ hội cho sự lựa chọn một dạng thức để Ù. Ở thời điểm này, Ông Thầy cho biết rằng chúng ta chỉ tập sắp xếp để Ù một cách đơn giản mà thôi.

2.    Mỗi lần một con bài mới được ba người kia đánh ra, Ông Thầy và 2 phụ tá nhắc nhở tôi rằng chúng ta phải quan sát những con bài được 3 người kia đánh đi, để bắt đầu tập đoán bài của 3 người đó, để có thể nhận định ai là người có thể được coi là nguy hiểm với nhiều đe dọa nhất. Đây là một yếu tố rất quan trọng của Mạt chược, vì trong một ván bài Mạt chược, 3 người có thể là đồng minh liên kết với nhau để chống chọi với đe dọa của người thứ 4, được gọi là Kẻ Địch, và trong một ván bài kế tiếp, mình có thể trở thành kẻ địch của 3 người kia.

3.   Nếu cục diện bài của một người nhiều đe dọa nhất, nghĩa là có thể đưa đến việc Ù mủn dưới dạng thức ‘toàn hàng’, thì chắc chắn kẻ địch không cần những con bài cùng hàng với con bài vừa được đánh ra, hoặc bài của kẻ địch có dạng thức ‘lai hàng’ thì chúng ta không nên đánh những con bài thuộc gió đông, tây, nam, bắc, hoặc thuộc Tài Phao (bạch bản, phát xồi và hồng trung).

4.   Nếu cục diện bài của 3 người không có gì đe dọa, thì chính mình sẽ chủ động trong việc LÀM BÀI, nghĩa là lựa chọn con đường dễ dàng nhất để thực hiện một dạng thức có nhiều phán nhất. Trong trường hợp này, chính mình là kẻ địch của 3 người kia.

Sau 2 tiếng đồng hồ của phiên thực tập #1, với những lời chỉ dẫn của Ông Thầy và 2 Phụ Tá, tôi lãnh hội được 3 điều cần thiết của Mạt chược:

Điều thứ Nhất: Sự QUAN SÁT tình thế chung của ván bài, nghĩa là chú ý đến con bài của những người khác đánh ra để có thể đoán được dạng thức bài của họ, và ước lượng mức độ Ù của họ ngõ hầu tránh được nguy hiểm.

Điều thứ Hai: Sự LỰA CHỌN NHANH CHÓNG dạng thức để Ù. Về điểm này, Ông Thầy nhắc nhở chúng ta phải cố gắng LỰA CHỌN NHANH CHÓNG, là vì nếu chậm chạp thì 3 người kia sẽ có thể đoán được bài của mình, và đồng thời sẽ bị cầu nhầu vì mình đánh chậm.

Điều thứ Ba: Tầm quan trọng của vấn đề ĐỒNG MINH LIÊN KẾT (sẽ được khai triển trong phiên thực tập # 2)

Phiên thực tập # 2

Các con bài Mạt chược vẫn được lật ngửa, và việc giảng giải cũng được diễn ra cho những trường hợp sau đây:

1.    Nếu còn bài mới bốc tiếp, là con bài tốt cho dạng thức đã được lựa chọn, thì mình sẽ giữ lập trường tiếp tục xây dựng dạng thức ấy. Nếu là dạng thức ‘toàn hàng’ thì sẽ được 6 phán, nghĩa là Ù mủn. Nếu dạng thức “lai hàng” (3 phán) thì mình sẽ ước mong và cố gắng có thêm 3 phán đề được tổng cộng 6 phán (Ù mủn). Tới đây, Ông Thầy nói thêm rằng: nếu không phải dạng thức ‘toàn hàng’ hay ‘lai hàng’ mà là dạng thức khác rất tầm thường thì mình nên chấp nhận Ù nhỏ với đầy đủ số phán tối thiểu cần thiết (đủ Tuổi) mà chúng ta thường nôm na gọi là “Ù CHẠY”

2.    Nếu những con bài kế tiếp được 3 người kia đánh ra xác nhận sự dự đoán của mình về dạng thức bài của kẻ địch, thì chúng ta phải quyết định không đánh những con bài mà kẻ địch có thể phỏng hoặc ăn để thực hiện dạng thức hiện có của họ, và đồng thời đánh những con bài khác với hy vọng 2 người kia có thể ăn hoặc phỏng để Ù nhỏ mà chạy. Đó là cách thức ĐỒNG MINH LIÊN KẾT để cứu vãn tình hình khẩn trương ngõ hầu có những thiệt hại nhẹ nhàng. Đó là cái thú vị của Mạt chược .

Sau phiên thực tập #2, tôi lãnh hội được thêm 2 điều cần thiết kế tiếp:  

Điều thứ Tư: Sự UYỂN CHUYỂN trong việc lựa chọn giữa dạng thức Ù lớn (Ù mủn) và dạng thức Ù nhỏ (Ù Chạy). Sự UYỂN CHUYỂN này (nhất là lựa chọn dạng thức Ù Chạy) cũng là một bí quyết của sự kiện chấp nhận Chiến Thắng nhỏ, nhưng không bị Thất Bại lớn. Ngoài ra, Ông Thầy cũng không quên nhấn mạnh thêm một lần nữa hai chữ NHANH CHÓNG, vì nếu không nhanh, người ta biết mình do dự và có thể đoán được bài của mình và đồng thời sẽ bị cầu nhầu vì mình đánh chậm.

Điều thứ Năm: Sự CẢNH GIÁC và sự HY SINH. Sau khi quan sát thấy sự đe doạ của kẻ địch với dạng thức đặc biệt có thể đưa đến Ù lớn, mình phải cảnh giác khôn ngoan cố tiếp tục làm bài để Ù lớn nữa,  phải hy sinh bỏ ý định ấy, chấp nhận Ù nhỏ mà thôi. Trong trường hợp bài của mình xấu quá, mình cũng phải cảnh giác và hy sinh sẵn sàng bỏ bài của mình để đánh những con bài cho 2 người kia Ù nhỏ (Ù Chạy) Sự kiện Cảnh Giác và Hy Sinh này mang lại nhiều lợi hơn là hại. Trong trường hợp mình Ù nhỏ, mặc dù đem lợi về không bao nhiêu, nhưng tránh được mất mát lớn lao nếu kẻ địch Ù lớn. Trong trường hợp mình đánh cho 2 người kia Ù nhỏ (Ù Chạy), mình sẽ chung tiền rất nhỏ, so sánh với số tiền chung lớn cho Kẻ địch. Như vậy mình đã biết CẢNH GIÁC và HY SINH vì Chính nghĩa đó.

Phiên thực tập #3

Trong phiên thực tập #3, Ông Thầy và 2 Phụ Tá trưng bày ra những dạng thức Ù mủn đặc biệt với tổng số phán cao và thật cao, mà các bạn cũng đã biết qua, như Ù Khản Khản, Thập Tam Miêu, Tiểu Tam Nguyên, Đại Tam Nguyên, Tiểu Tứ Hỉ, Đại Tứ Hỉ, Toàn Chử, Tui Tui Yêu Cửu,Tui Tui Lai Yêu Cửu v.v. và v.v... Ông Thầy nói rằng những dạng thức Ù đặc biệt nói trên rất hiếm có, phải có rất nhiều MAY MẮN: có bài tốt và bốc bài tốt. Nếu có được tiềm lực thực hiện được một dạng thức đặc biệt vừa kể, mình phải kiên nhẫn và khéo léo thẳng tiến đến mục tiêu, nếu Ù được thì SƯỚNG vô cùng, Lên Đến 9 Tầng mây.  Nếu không Ù được, mình cũng có được những CẢM GIÁC MẠNH trong chốc lát.

Những dạng thức Ù Mủn khác, tuy không đặc biệt nhưng thường xảy ra trong một canh bài, cũng được trưng bày với sự chỉ dẫn như sau:

Dạng thức Ù Mủn với 4 phán sẵn có:  Phình - bất cầu nhần, hoặc bất cầu nhần với 1 khàn Tài Phao, hoặc bất cầu nhần với 1 khàn gió có phán v.v...

Dạng thức Ù Mủn với 3 phán sẵn có: Xuyên-Phình-bất cầu nhần, hoặc Xuyên -bất cầu nhần với 1 khàn Tài Phao , hoặc Xuyên-bất cầu nhần với 1 khàn gió có phán, hoặc koong, phình, bất cầu nhần v.v...

Dạng thức Ù Mủn với 2 phán sẵn có: Koong-Xuyên-Phình-bất cầu nhần, hoặc Koong-Xuyên-bất cầu nhần với 1 khàn Tài Phao , hoặc Koong-Xuyên- bất cầu nhần với 1 khàn gió có phán v.v...

Với dạng thức Ù Mủn không đặc biệt nhưng thường xảy ra nói trên, Ông Thầy cho biết cái Hay của Mạt chược là sự biến chuyển và thay đổi chiến thuật với những con bài mới được bốc, từ một dạng thức rất tầm thường biến thành một dạng thức Ù Mủn nói trên. Do đó, không bao giờ tuyệt vọng quá sớm với một dạng thức tầm thường, phải luôn luôn có những ước mơ bốc được con bài tốt tạo nên một biến chuyển tốt, đồng thời quyết định thay đổi chiến thuật để đi đến một trong những dạng thức Ù Mủn nói trên.

Ông Thầy cũng cho biết vai trò quan trọng và giá trị của 4 Khung Xanh: Tổng, Thùng, Sọc, Màn và 4 Khung Đỏ: Đại Hoa, Hỉ, Nguyên, Hợp.

Sau phiên thực tập #3, tôi lãnh hội được thêm 3 điều cần thiết cuối cùng:

Điều thứ Sáu: Sự DỰ ĐỊNH trước (anticipation) cho 1 hoặc 2 dạng thức của bài mình tùy theo con bài mình bốc sau từ 1 đến 3 vòng bốc bài. Sự Dự Định trước nói trên sẽ giúp mình dễ dàng quyết định giữa 2 lựa chọn.

Điều thứ Bảy: Sự BÌNH TĩNH khi bài mình có nhiều Khung Xanh và nhiều Khung Đỏ. Bình Tĩnh trong việc xử dụng các Khung một cách hợp lý với dạng thức bài được chọn lựa của mình. Cố gắng phân biệt giá trị của các Khung (dựng lên để có nhiều phán) và vai trò của các Khung (cần thiết giữ lại trong bài để thực hiện những dạng thức đặc biệt).

Điều thứ Tám: Với dạng thức Ù Mủn không đặc biệt nhưng thường xảy ra nói trên, Sự CỐ GẮNG GHI NHỚ trong việc tính phán rất quan trọng trong một ván bài Mạt chược.

Khi Phiên Thức Tập #3 chấm dứt, Ông Thầy và 2 phụ tá nói rằng:

“Mạt chược còn nhiều biến đổi và bao la lắm. Bài Học này được coi là tạm đủ để “Xuống Núi”, có thể gia nhập vào các cuộc Xoa, nhưng phải luôn luôn sẵn sàng và cố gắng tiếp tục học hỏi trong khi Xoa, và hay nhất và hữu hiệu nhất là Chầu Rìa (ngồi ngoài không Xoa) để quan sát và học hỏi nước bài của những người trong cuộc Xoa . Chúc anh được nhiều vui thích trên con đường “Giang Hồ Mạt chược”.

Thưa các bạn,  

Mạt chược là một bộ môn chơi giải trí rất cần đến việc xử dụng trí não của chúng ta, một tổng hợp của việc xử dụng sự khéo léo trong vấn đề quan sát, tính toán, ghi nhớ, uyển chuyển lựa chọn nước bài hoặc chiến thuật (stratégie) đưa đến thắng lợi. Yếu tố “may mắn” (facteur de chance) chỉ là phụ thuộc, và tiếp tay phụ giúp chúng ta thực hiện những ván bài to và hấp dẫn.

Theo thiển ý của tôi, Xoa Mạt chược là một giải trí rất phù hợp với những người đi vào Giai Đoạn Hưu Trí. Trí não của chúng ta có cơ hội làm việc trong một khung cảnh vui vẻ và thoải mái. Đó chính là liều thuốc hiệu nghiệm để ngừa bệnh Alzheimer. Xoa Mạt chược cũng đem lại cho chúng ta những cảm giác thích thú khi Ù được một ván bài đặc biệt và hấp dẫn.

Mạt chược cũng là môn chơi giải trí ít tốn kém. Trong bất cứ cuộc chơi giải trí nào, luôn luôn có ăn và có thua, Poker có thể tạo nên những lúc ăn thật to cũng như những lúc thua đáng kể. Trong khi đó,vấn đề ăn và thua trong trò chơi Mạt chược, dù với giá biểu nào cũng không đáng kể.

Qua nhiều năm Xoa Mạt chược với các bậc đàn anh (các chú, các bác, các anh và các chị), với những người bạn trẻ tuổi hơn, tôi hiểu rõ hơn và học hỏi thêm những điều hay, những điểm tinh hoa của Mạt chược, thâu thập được nhiều kinh nghiệm trong nghệ thuật Xoa Mạt chược. Nhưng vẫn phải tiếp tục học hỏi, vì Mạt chược vẫn còn bao la lắm.

Những dịp Xoa Mạt chược nói trên mang lại cho tôi những giai thoại ngộ nghĩnh,  được kể lại một cách thật là dí dỏm và khôi hài, đem đến những trận cười dòn dả. Sự kiện này cho tôi những kỷ niệm, đẹp nhiều hơn xấu, những khuôn mặt của tất cả những người, dầu nay đã khuất mặt, nhưng vẫn còn tồn tại mãi mãi trong ký ức của tôi. Đó là khía cạnh đẹp và quí báu trên phương diện tình cảm của việc Xoa Mạt chược .  Throughout all the years of having played Mahjong with friends of all ages, to me, it is the most appreciative aspect of the Mahjong Games.
      

Tôi hy vọng sẽ có dịp nói đến những chuyện vui nói trên, trong bài viết sắp tới và trong một tương lai rất gần.

HÀI HÒA

17-01-2014